Το όνειρο των ελληνικών μικροδορυφόρων άρχισε να υλοποιείται το Σεπτέμβριο του 2021, όταν η τότε ελληνική κυβέρνηση έβαλε στην άκρη 130 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία τελικά μετουσιώθηκαν σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες μικροδορυφόρων. Τα τρία έργα που θα έχουν υλοποιηθεί μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2026, έχουν ήδη ανατεθεί και βρίσκονται σε πορεία υλοποίησης. Αν όλα πάνε καλά, το τέταρτο τρίμηνο του 2026, η Ελλάδα θα υποδεχτεί τα πρώτα δεδομένα και θα έχει έτοιμες τις τεχνολογικές υποδομές για να τα αναλύσει και να τα προσφέρει σε δημόσιους οργανισμούς και ιδιωτικούς οργανισμούς.
Όλα τα μέρη του δορυφορικού προγράμματος έχουν στόχο να παρέχουν υψηλής αξίας δεδομένα στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, συμπεριλαμβανομένων των πανεπιστημίων. Σε δεύτερη φάση θα υπάρξουν υπηρεσίες που θα παρέχονται στον ιδιωτικό τομέα ιδιωτικές επιχειρήσεις και ερευνητικά κέντρα, οι οποίες θα είναι διαθέσιμες με χρέωση, αλλά σύμφωνα με εκπρόσωπο της κυβέρνησης σε προνομιακές τιμές, χαμηλότερες ό αυτές που ισχύουν στους τιμοκαταλόγους ευρωπαϊκών και διεθνών ιδιωτικών παρόχων δορυφορικών εικόνων και υπηρεσιών.
Θεωρούμε ότι με αυτή τη στρατηγική μπορεί να μην είναι πάντα άμεσα διακριτό, αν ένα έργο εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον ή όχι. Για παράδειγμα, ένας έλεγχος που αφορά την τήρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής αφορά το δημόσιο συμφέρον, ενώ ένας έλεγχος που αφορά στην εικόνα της καλλιεργήσιμης γης σε ένα νομό ή σε ένα αγροτικό σύνδεσμο, δεν είναι απαραίτητα δημοσίου συμφέροντος.
7 οπτικοί μικροδορυφόροι
Το συγκεκριμένο έργο απορροφά τη μερίδα του λέοντος από το συνολικό προϋπολογισμό των 130 εκατομμυρίων ευρώ. Συγκεκριμένα, το έργο προϋπολογισμού 60 εκατομμυρίων ευρώ, ανατέθηκε στην εταιρεία Open Cosmos, μετά από διαγωνισμό που συμμετείχαν πολλαπλοί συνασπισμοί εταιρειών με έντονη την παρουσία του ελληνικού οικοσυστήματος.
Η ανάθεση του έργου έγινε τον Μαϊο του 2024 από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και στόχος αυτού του έργου, είναι να παρέχει οπτικά δεδομένα για όλη την ελληνική επικράτεια με ανάλυση ακόμα και μικρότερη του ενός μέτρου. Παρότι, οπτικά δεδομένα έχουμε ήδη από τις υπηρεσίες του ευρωπαϊκού προγράμματος Copernicus, τα πλεονεκτήματα των μικροδορυφόρων είναι η πολύ υψηλότερη ανάλυση και η συχνότερη συλλογή δεδομένων. Συγκεκριμένα, η ανάλυση ξεκινά από το 1 μέτρο, ενώ το ελάχιστο του Copernicus στο οπτικό φάσμα είναι τα 10 μέτρα, επιπλέον η συλλογή δεδομένων θα είναι ημερήσια, ενώ από το Copernicus έχουμε δεδομένα σε διαστήματα από 5 έως 10 μέρες.
Σημαντικό χαρακτηριστικό του έργου, είναι ότι οι μικροδορυφόροι θα κατασκευαστούν σε παραγωγική μονάδα στην Ελλάδα στην περιοχή της Αττικής, στην οποία θα επενδύσει η Open Cosmos. Η μονάδα αυτή θα προσφέρει θέσεις εργασίας, αλλά και δυνατότητα ανταλλαγής τεχνογνωσίας με τον τομέα αεροδιαστημικής στην Ελλάδα.
2 μικροδορυφόροι “ραντάρ”
Πρόκειται για δορυφόρους που εντάσσονται στην κατηγορία Synthetic Aperture Radar (SAR) και χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν δισδιάστατες απεικονίσεις του εδάφους. Μπορούν να επιχειρήσουν ανεξάρτητα πυκνότητας νέφωσης, καθώς αξιοποιούν ραδιοσυχνότητες και επίσης μπορούν να λαμβάνουν δεδομένα χωρίς ηλιακό φως.
Το έργο αυτό θα απορροφήσει 33 εκατομμύρια ευρώ και ανατέθηκε στην εταιρεία ICEYE. Σημαντικός στόχος του έργου είναι η οριοθέτηση πλημμυρισμένων περιοχών. Επίσης, κατόπιν ενός σεισμού τα ραντάρ έχουν τη δυνατότητα να αποκαλύψουν μετακινήσεις εδάφους. Όσον αφορά το υδάτινο στοιχείο, η χρήση των ραντάρ μπορεί να δώσει στοιχεία για τη ναυσιπλοΐα, ακόμα και αν τα πλοία δεν έχουν ενεργοποιημένο το σύστημα που προσδίδει το στίγμα τους. Επίσης, οι δορυφόροι SAR μπορούν να ανιχνεύσουν πετρελαιοκηλίδες και να βοηθήσουν στην έγκαιρη λήψη μέτρων για τον περιορισμό τους.
4 θερμικοί μικροδορυφόροι
Το τρίτο από τα έργα με προϋπολογισμό 20 εκατομμύρια ευρώ ανατέθηκε στην εταιρεία OroraTech και αφορά στην κατασκευή 4 θερμικών μικροδορυφόρων. Οι δασικές πυρκαγιές είναι μεταξύ των βασικών στόχων χρήσης των συγκεκριμένων δορυφόρων. Επιπλέον, τα θερμικά δεδομένα μπορούν να αξιοποιηθούν σε εφαρμογές που έχουν σχέση με την αγροτική παραγωγή, δεδομένου ότι εκτός από θερμότητα μπορούν να απεικονίσουν με την κατάλληλη επεξεργασία και την επιφανειακή υγρασία του εδάφους. Σημαντική είναι επίσης η συμβολή τους σε μελέτες που σχετίζονται με την ανάλυση θερμών νησίδων που εμφανίζονται συνήθως σε μεγάλες πόλεις.
Το χαμηλό κόστος των μικροδορυφόρων είναι σημαντικός παράγοντας για τη βιωσιμότητα του έργου
Σε όλες τις παραπάνω κατηγορίες, αυτό που φτάνει στους γήινους δέκτες από τους μικροδορυφόρους είναι ψηφιακά δεδομένα. Τα δεδομένα θα αποθηκεύονται στις πληροφορικές υποδομές και από εκεί θα είναι διαθέσιμα σε όποιον τα χρειάζεται. Το έργο έχει κριθεί συμφέρον για το δημόσιο, καθώς πέρα από σημαντικές ανάγκες του, θα μειώσει τα λειτουργικά έξοδα που μέχρι τώρα διοχετεύονταν σε ιδιωτικές εταιρείες παροχής υπηρεσιών.
Από εκεί και πέρα, το κερασάκι στην τούρτα, το οποίο όμως έχει σημαντικό ρόλο στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του έργου, είναι οι εμπορικές υπηρεσίες. Αξίζει να αναφέρουμε ότι οι μικροδορυφόροι έχουν διάρκεια ζωής 5 ετών περίπου, οπότε σε αυτό το διάστημα θα πρέπει να έχει γίνει η απόσβεσή τους. Εκατοντάδες εταιρείες και ερευνητικά κέντρα, θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τα δεδομένα, για να προσφέρουν υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Ήδη, οι εταιρείες ανάδοχοι έχουν καταθέσει τις προτάσεις τους και βρίσκονται σε συζητήσεις για τέτοιες συνεργασίες. Μέχρι τότε, ευχής έργο είναι μια πετυχημένη εκτόξευση, η οποία θα θέσει σε τροχιά τους δορυφόρους βάσει του χρονοδιαγράμματος. Ο πύραυλος φορέας ανήκει στην εταιρεία Space X, η οποία έχει μια καλή στατιστική επιτυχημένων εκτοξεύσεων, γεγονός που αποτελεί μια επιπλέον εγγύηση.
